1_pl.pdf PDF (2,71 MB)

Serdecznie witamy Was w pałacu Lednice, zarządzanym w imieniu Republiki Czeskiej przez Narodowy Instytut Zabytków (cz. Národní památkový ústav). Podczas oprowadzania opowiemy Wam o historii tego miejsca i ukażemy jedne z najlepiej zachowanych w tej części Europy neogotyckich wnętrz.

Uwaga! Zwiedzanie pałacu odbywa się tylko i wyłącznie w asyście naszego przewodnika. Odłączanie się od grupy jest zakazane. Prosimy także, abyście Państwo nie dotykali ścian, boazerii, a przede wszystkim eksponatów, powstrzymali się od spożywania jakichkolwiek posiłków i napojów. Fotografowanie na użytek własny (bez użycia lampy błyskowej, statywu i/lub kijka do selfie) jest dozwolone.

Historia

Pierwsza historyczna wzmianka o Lednicy pochodzi dopiero z roku 1222. Już wtedy prawdopodobnie istniał tutaj gotycki zamek na wodzie, który w roku 1249 czeski król Wacław I (1205-1253) przekazał austriackiemu szlachcicowi Sigfriedowi Waise (Sirotkowi). Pod koniec XIII w. właścicielem tutejszych dóbr został prastary austriacki ród Liechtensteinów. Wspomniana wodna twierdza rozebrana została w XVI w. z polecenia Hartmanna II von Liechtenstein (1544-1585), ustępując miejsca renesansowemu pałacowi. Jego prawnuk – książę Johann Adam I von Liechtenstein (1657-1712) zmodernizował budowlę w duchu modnego wówczas baroku. O skali przedsięwzięcia najdobitniej świadczą zachowane do dziś monumentalne stajnie projektu jednego z najwybitniejszych architektów przełomu XVII i XVIII w., Johanna Bernharda Fischera von Erlach (1656-1723).

Barokní zámek v 18. století
Zámek v 1. pol. 19. stol.

W obliczu zmieniających się mód lednicki pałac przeszedł jeszcze dwie znaczące przemiany. Na początku XIX w. wiedeński architekt Josef Kornhäusel (1782-1860) z polecenia księcia Johanna Josepha von Liechtenstein (1760-1836) nadał fasadom empirowy wystrój.

Swój dzisiejszy wygląd pałac zawdzięcza jednak modernizacji z lat 1846-1858, kiedy książę Alois II von und zu Liechtenstein (1796-1858) uznał, że stołeczny Wiedeń nie jest odpowiednim miejscem do organizowania letnich uroczystości i w tym celu zlecił Georgowi Wingelmüllerowi (1810-1848) przebudowę lednickiego pałacu na reprezentacyjną letnią siedzibę rodu w duchu angielskiego gotyku. Okazałe, logicznie skomunikowane ze sobą przestrzenie parteru służyły organizacji wystawnych przyjęć w kręgu książęcej rodziny i ich arystokratycznych przyjaciół. Drewniane stropy i boazerie we wnętrzach pałacu, misternie zdobione snycerką, są dziełem słynnego wiedeńskiego warsztatu Carla Leistlera (1805-1857). Wiele elementów ruchomego wyposażenia rezydencji – w tym najcenniejsze obrazy – zostało wywiezionych w 1943 r. przez rodzinę Liechtensteinów do Vaduz, niektóre uległy rozproszeniu lub zniszczeniu na skutek działań wojennych. W 1945 r. zespół pałacowo-parkowy w Lednicy przeszedł na własność skarbu państwa i został udostępniony szerokiej publiczności. Doniosłym wydarzeniem w powojennej historii tego miejsca był wpis na Listę światowego dziedzictwa UNESCO w 1996 r.

Jižní průčelí
Vstupní hala | © SZ Lednice

Reprezentacyjna klatka schodowa

Godne uwagi są tu zwłaszcza monumentalne schody samonośne (to takie, które utrzymują swoją stabilność bez konieczności stosowania elementów nośnych, takich jak słupy, kolumny czy mury), dzieło wspomnianego już warsztatu Carla Leistlera, oraz potężny, trójkondygnacyjny mosiężny żyrandol o 116 ramionach (15 m, 690 kg) z wiedeńskiej odlewni Hollensteina. Zwróćcie Państwo uwagę na boazerie. Uważne oko zauważy płaszczyzny o nieco odmiennym odcieniu drewna. Są to miejsca po obrazach z galerii przodków, wywiezionych przez książąt Liechtensteinu w 1943 r. Z pierwotnych 14 portretów do dziś zachowały się na swym dawnym miejscu jedynie trzy XIX-wieczne kopie: portret Emanuela von und zu Liechtenstein (1700-1771), Gundakera von Liechtenstein (1580-1658) oraz Philippa Erasmusa von Liechtenstein (1664–1704). Parter pałacu wyposażony był w centralne ogrzewanie grawitacyjne ciepłym powietrzem, doprowadzanym do poszczególnych pomieszczeń rozbudowanym systemem kanałów, których wyloty w podłogach i ścianach maskowane były żeliwnymi i mosiężnymi kratkami.

Salon Myśliwski

W salonie myśliwskim na konsolach z dębowego drewna eksponowane są okazałe egzemplarze wypchanych orłów bielików. Do niedawna te drapieżne ptaki były uznawane na Południowych Morawach za gatunek wymarły. W ostatnich latach ornitolodzy odnotowali jednak odrodzenie ich populacji. Warto zwrócić też uwagę na dwa myśliwskie trofea w formie plastycznych głów: drewnianej koziorożca z prawdziwymi rogami i gipsowego jednorożca z pojedynczym spiralnie skręconym rogiem, w rzeczywistości kłem narwala jednozębnego.

Lovecký sál | © SZ Lednice
Spojovací chodba | © SZ Lednice

Korytarz

Przejdziemy teraz korytarzem łączącym część reprezentacyjną pałacu z prywatnym apartamentem księżnej Franciszki z domu hrabiny Kinsky von Wchinitz und Tettau (1813-1881), żony księcia Aloisa II, inicjatora wielkiej przebudowy pałacu w duchu modnego wówczas angielskiego neogotyku. Po drodze możecie Państwo zajrzeć do Pokoiku Afrykańskiego (pierwotnie pomieszczenie dla służby), w którym zgromadzono liczne pamiątki z wyprawy do Afryki, a także do łazienki, na wyposażeniu której znajduje się wykonana z jednego bloku marmuru wanna o pojemności 1000 litrów z nowoczesną – jak na tamte czasy – armaturą. Unikatowe są tu oryginalne ręczniki i flakoniki na perfumy.

Przedpokój

Eksponowane są tu dwa kompletnie zachowane sztandary pułku huzarów z około 1801 r., dowodzonego przez księcia Johanna Josepha I von Liechtenstein. Arystokrata już w młodości zasłynął w walkach przeciwko Turkom, a później wsławił się bohaterstwem i odwagą w bitwach pod Austerlitz, Aspern i Wagram. Obraz nad drzwiami do następnego pomieszczenia przedstawia jedno z najważniejszych starć militarnych wojen napoleońskich, które rozegrało się w dniach 5–6 lipca 1809 r. wokół wyspy Lobau na Dunaju i w pobliżu wsi Wagram. W rogu pomieszczenia zachowały się drzwiczki do ciągu komunikacyjnego wewnątrz ściany, którym służba wkładała opał do stojącego w sąsiednim pokoju pieca.

Z przedpokoju przechodzimy do Apartamentu Księżnej, na który składają się cztery pomieszczenia – tj. Salon Niebieski, Sypialnia oraz dwa pokoiki, urządzone w guście chińskim.

Předpokoj | © SZ Lednice
Modrý salónek | © SZ Lednice

Niebieski Pokój

Niebieski Pokój jest przykładem damskiego salonu z II połowy XIX w. W witrynce kątowej na lewo od wejścia z przedpokoju eksponowane są cenne przykłady porcelany z najstarszych europejskich manufaktur – miśnieńskiej i wiedeńskiej. Duży portret na sąsiedniej ścianie przedstawia księżnę Karolinę von Liechtenstein (1768–1831). Cztery miniaturowe portreciki wyeksponowane na ścianie ponad bogato intarsjowaną komodą przedstawiają cesarską parę – Józefa II Habsburga (1741-1790) i jego pierwszą małżonkę Izabelę Marię Parmeńską (1741-1763), u góry nierozpoznaną damę przy fortepianie, u dołu zaś księżnę Franciszkę, która zamieszkiwała omawiany apartament.

Sypialnia

Sypialnia urządzona jest w późnym stylu empire. Typowe są dlań m.in. meble z nogami wykończonymi w zwierzęce, najczęściej lwie łapy. Ustawione w rogu pokoju biurko jest autorską repliką słynnego mebla stworzonego dla arcyksiężnej Zofii Habsburg przez uznanego wiedeńskiego malarza i grafika doby Biedermeieru – Josefa Danhausera (1805-1845). Jest ono wyposażone w dwa pojemniczki na kwiaty, w miesiącach zimowych maskowane drewnianymi pokryweczkami. Empirowe łóżko wydaje się krótkie, jednak w rzeczywistości ma dwa metry długości. Na nocnym stoliku widzicie Państwo drewniany krzyż wykładany masą perłową. Jest to luksusowa pamiątka z pielgrzymki do Ziemi Świętej – według miejscowej tradycji przywieziona z Meksyku. Przez lekko uchylone drzwi możecie Państwo ponownie zajrzeć do łazienki. Na szezlongu leży poduszka, na której księżna Franciszka wyhaftowała swe imię i książęcą mitrę. Warte uwagi są też eksponowane tu akwarele, namalowane przez samego księcia Aloisa II.

Ložnice | © SZ Lednice
Čínský salónek | © SZ Lednice

Pokoik Chiński

W Pokoiku Chińskim prezentowane są orientalne meble, m.in. wykładany masą perłową stolik do ręcznych robótek.

Gabinet Chiński

W Gabinecie Chińskim zachowały się tapety z papieru ryżowego. Ręcznie malowane sceny charakteryzują się zaburzonymi proporcjami pomiędzy ludźmi, ptakami i kwiatami. Z prywatnych pokoi księżnej wracamy teraz do reprezentacyjnych przestrzeni pałacu.

Čínský kabinet | © SZ Lednice
Rytířský sál | © SZ Lednice

Sala Rycerska

Kolejnym pomieszczeniem na trasie naszego zwiedzania jest neogotycka Sala Rycerska. W dobie romantyzmu tego typu wnętrza miały nawiązywać do średniowiecznej – rycerskiej – przeszłości szlacheckich rodów. Starodawność tego wnętrza przejawia się przede wszystkim w sieciowym sklepieniu o stiukowych żebrach (funkcja dekoracyjna, nie konstrukcyjna), w pseudogotyckiej snycerce boazerii, a także w mosiężnych żyrandolach holenderskiego typu z XIX w. Pośród eksponowanych na konsolach zbroi płytowych na szczególną uwagę zasługuje pancerz z około 1500 r. (wyróżnia się spiczastymi butami) – pozostałe są XIX-wiecznymi replikami. Warto zatrzymać się też przed dwiema skrzyniami – pozłacaną snycerskiej roboty (imitacja florenckich skrzyń posagowych, tzw. cassone) z XIX w. oraz włoską (przez niektórych historyków sztuki identyfikowaną również jako hiszpańską) z intarsjowanymi islamskimi ornamentami geometrycznymi z około 1500 r.

Środkowe pseudogotyckie okno stanowi główne wyjście do parku (200 ha). Szczególne zasługi dla jego dzisiejszego kształtu – przekomponowania w duchu romantyzmu – położył książę Alois I. Na jego życzenie wzniesiono liczne pawilony parkowe, z których najbardziej znany jest Minaret (1797-1802). Anegdota głosi, że książęcy architekt Josef Hardtmuth (1758-1816) przygotował projekt w ciągu jednej nocy. Ta wysoka na 60 m budowla od początku pomyślana była jako punkt widokowy z balkonami umieszczonymi na trzech różnych wysokościach. Na ten najwyższy prowadzą 302 stopnie. Pierwsze piętro zajmuje osiem pomieszczeń w stylu mauretańskim. Punkt widokowy oraz pierwsze piętro dostępne są za odrębnymi biletami (do nabycia w kasie obok Minaretu).

Výhled z rytířského sálu | © SZ Lednice

Uwaga! Podłogi w kolejnych pomieszczeniach wyłożone są oryginalnymi parkietami, dlatego bardzo prosimy, abyście przemieszczali się wyłącznie po wykładzinach.

Jadalnia

Znajdujemy się teraz w neogotyckiej Jadalni. Na masywnym stole oraz na półkach w narożach możecie Państwo zobaczyć fragment cynowej zastawy stołowej. Wnętrze zdobią dwa cenne obrazy – ten po prawej przedstawia uroczystą wieczerzę w wiedeńskim Hofburgu, wydaną 23 lipca 1515 r. na cześć nowożeńców – Siegmunda Georga von Dietrichstein (1526-1593) i Barbary von Rottal (1500 lub 1501-1550), w obecności m.in. cesarza Maksymiliana I Habsburga (1459-1519), króla Czech i Węgier Władysława II Jagiellończyka (1456-1516) oraz jego młodszego brata – króla Polski Zygmunta I, znanego jako Stary (1467-1548). Warto także zwrócić uwagę na drugi obraz, ilustrujący turniej rycerski, który odbył się 25 lipca. Syn Siegmunda von Dietrichstein, Adam, stał się później właścicielem pobliskiego Mikulowa. Na ścianie między oknami znajduje się barokowe lustro weneckie, którego rama zachwyca precyzją wykonania. Warto zwrócić też uwagę na klamki drzwi z inicjałami A F L (Alois II – Franciszka – Liechteinstein).

Jídelna | © SZ Lednice
Spojovací salónek | © SZ Lednice

Salonik

Przez Salonik, który stanowił komunikacyjne serce pałacu (krzyżują się w nim najważniejsze trakty), przejdziemy do Biblioteki. Po drodze warto zwrócić uwagę na rzeźbę Wenus z marmuru kararyjskiego (XIX w.) oraz chińskie wazy, będące nieodłącznym elementem wyposażenia przestrzeni reprezentacyjnych w arystokratycznych rezydencjach XIX i początku XX w.

Biblioteka

W architektonicznym wystroju Biblioteki na szczególną uwagę zasługują wykonane z jednego pnia dębu schody – wybitny przykład sztuki snycerskiej Carla Leistlera i jego pracowni z 1851 r. Liczą one 38 stopni i wiodą bezpośrednio do Galerii Obrazów na pierwszym piętrze pałacu. Przy ich wykonaniu nie użyto ani jednej śruby lub gwoździa. Dziełem tego samego warsztatu są wszystkie pozostałe drewniane elementy wnętrza (kasetonowy strop, boazerie, szafy biblioteczne, stoły itp.). Z wyposażenia ruchomego wyjątkowo cenne są: obraz z wizerunkiem św. Eustachego, namalowany przez nieznanego z nazwiska naśladowcę Albrechta Dürera (1471-1528); Tryptyk z kości słoniowej z przedstawieniem Drzewa Jessego (XV w.) oraz żeliwny posąg Nimfy (XIX w.). Lednicki księgozbiór liczy około 5000 książek. Do najbardziej okazałych ksiąg należała tzw. Rodzinna Biblia, którą Liechtensteinowie ewakuowali w 1943 r. do Vaduz. W naszych zbiorach szczęśliwie zachowała się jej okazała okładka (prezentowana na bibliotecznym stole).

Knihovna | © SZ Lednice
Tyrkysový sál | © SZ Lednice

Salon Turkusowy

Salon Turkusowy swą nazwę zawdzięcza szlachetnej barwie wzorzystych tkanin (motyw orła) na ścianach i obiciach krzeseł. Współczesne repliki tekstylnych tapet wykonała belgijska firma Francar. Oryginalne fragmenty materiału możecie Państwo zobaczyć ponad drzwiami. Godne uwagi są też neogotyckie dekoracje snycerskie boazerii, drzwi, supraport i przede wszystkim stropu. Wnętrze zdobią trzy obrazy – nad kominkiem malowana w technice en grisaille (w odcieniach szarości) kopia obrazu Święta Rodzina Franciszka I Rafaela (1483-1520) ze zbiorów paryskiego Luwru; po prawej stronie od wejścia do Biblioteki – namalowany w roku 1588 portret austriackiej arcyksiężniczki Elżbiety Habsburg (1554-1592), późniejszej żony francuskiego króla Karola IX Walezjusza (1550-1574); po lewej zaś – XVII-wieczny wizerunek Sydoni Elżbiety von Salm-Reifferschedt (1623–1688), żony Hartmanna II von Liechtenstein (1613-1686). Para doczekała się 24 dzieci, z których jedynie dziewięcioro dożyło wieku dojrzałego. Obok niej sportretowany jest jej osobisty sługa, wywodzący się z plemienia Pigmejów, (Pigmejowie zamieszkują lasy tropikalne Afryki Środkowej i charakteryzują się niskim wzrostem – od 140 do 150 cm). Przy oknach stoją trzy duże wazy – po środku ozdobiona złotem i masą perłową – japońska, zaś po bokach chińskie.

Salon Czerwony

Strop Palarni, znanej również jako Salon Czerwony, jest wykonany z drewna modrzewiowego i orzechowego. Zdobi go 12 herbów rodów połączonych z książętami Liechtensteinu więzami rodzinnymi lub przyjacielskimi. Neogotyckie okna zdobią dwa orły, symbolizujące Śląsk oraz hrabiów von Rietberg rodem ze Wschodniej Fryzji (orzeł z niewieścią głową). Motyw orła pojawia się też na tapetach, zasłonach oraz obiciach mebli. Eksponowane we wnęce okiennej zbroje pochodzą z XVI w. Przez przeszklone drzwi możecie Państwo zajrzeć do palmiarni. Wzniesiona w latach 1843-1845 według projektu Georga Wingelmüllera jest długa na 92 m, szeroka na 13 m i wysoka na 12,5 m. Rośnie w niej około 250 gatunków roślin tropikalnych i subtropikalnych.

Červený sál | © SZ Lednice
Modrý sál | © SZ Lednice

Salon Niebieski

 

Znajdujemy się teraz w największym pomieszczeniu pałacu, w którym odbywały się uroczyste przyjęcia i bale. Nad marmurowym kominkiem wisi lustro weneckie w neogotyckiej ramie z charakterystycznie wygiętym pinaklem. Na ścianie naprzeciwko eksponowany jest wielkoformatowy obraz Perseusz i Andromeda niemieckiego malarza Hermanna Juliusa Schlössera (1832-1894). Malachitowe wazy w niszach są darem cara Aleksandra I (1777-1825) dla księcia Johanna Josefa I, natomiast imponujące kryształowe kandelabry powstały w weneckich manufakturach szkła. Obrazy na ścianach bocznych, ukazujące psy z upolowaną zwierzyną, wyszły spod pędzla niemieckiego malarza okresu baroku Franza Wernera von Tamm (1658-1724). Kasetonowy strop z drewna lipowego uznawany jest powszechnie za jedną z najpiękniejszych realizacji tego typu w Europie. Każdy kaseton ma niepowtarzalne snycerskie zdobienie.

Jest to ostatnie już pomieszczenie na trasie naszego oprowadzania. Bardzo dziękujemy, że zechcieliście nas Państwo odwiedzić. Równocześnie zachęcamy do zwiedzenia pozostałych atrakcji kompleksu pałacowo-parkowego w Lednicy – tj. Prywatnych pokoi na pierwszym piętrze pałacu, Pokoi dziecięcych i ekspozycji kukiełek na drugim piętrze, Sztucznej jaskini w piwnicach, Palmiarni, Romantycznej ruiny Zamku Jana, a także Minaretu.

Rychlý kontakt

Nevíte si rady? Nevadí, ozvěte se nám, rádi vám poradíme.