Budowle Areału Lednicko-Valtickiego

Areał Lednicko-Valticki rozciąga się na powierzchni prawie 100 km2

Zamek Valtice
W XI wieku był majątkiem niemieckiej szlachty z Pasawy, następnie panów z Seveld i Feldsberga, w XIII wieku podzielony między panów z Kuenring, Pottendorf i Rauhenstein. W roku 1395 Valtice uzyskuje Johann z Liechtensteinu wraz z grodem, wzniesionym przez poprzednich właścicieli, w następnych wiekach przebudowany w stylu renesansowym, następnie barokowym. Z tego okresu, z roku 1680, pochodzi również kolumna morowa. Zamek jest jedną z najmonumentalniejszych budowli wczesnego baroku na Morawach. Pod kierownictwem takich wybitnych architektów, jak Martinelli, Erna i Tencalli, zamek doznaje kolejnych zmian architektonicznych aż do roku 1730. Powierzchnie parkowe z rozmaitymi budowlami łączą siedziby w Valticach i Lednicy w jedną harmonijną całość. Również wnętrza zamku swoim bogatym barokowym wyposażeniem są przykładem stylu życia danego okresu. W wspaniałym kościele z lat 1631-1671 umieszczony jest nad ołtarzem obraz Rubensa „Trójca Przenajświętsza“ oraz inne dzieła warsztatu Rubensa. Miasto Valtice posiada bardzo dogodne położenie na samych granicach Moraw i Austrii. Do dnia dzisiejszego znajdziemy tu fragmenty obwarowania miejskiego. Valtice znane są również z wielowiekowej tradycji upraw winorośli, co rocznie organizowane są w wnętrzach ujeżdzalni zamkowej targi win.

Świątynia Apolla 
Nad Młyński Stawem wyraźnie dominuje świątynia boga słońca. Pochodzi z roku 1817 i jest dziełem architekta Józefa Kornhäusela. Budowla ta, jak i cały szereg innych, powstała dzięki niecodziennej wrażliwości Jana I Liechtensteina, którą darzył otaczającą okolicę. W środkowej części tarasu, wspartego kolumnami doryckimi, znajduje się wnęka z ciekawą płaskorzeźbą, przedstawiającą boga Apolla na słonecznym rydwanie. Artystyczny wystrój uzupełniają rzeźby, symbolizujące cztery pory roku.

Zameczek Graniczny
Wzniesiony został również w epoce księcia Jana I z Liechtensteina, w roku 1827, na byłej granicy Moraw i Austrii. Zbudowany na terenach bagnictych, dlatego potrzebne było wpierw podłoże wzmocnić balami drewnianymi w formie rusztu konstrukcyjnego, na którym następnie położono fundamenty budowli. Górną część tworzą trzy oddzielne sale z możliwością przyjścia i wjazdu z obu stron po podwyższonych tarasach. Na uwagę zasługuje zwłaszcza sala środkowa – Wielka Sala Lustrzana, z której można wyjść na taras, skąd rozciąga się piękny widok na Staw Hlohowecki i bliską okolicę.

Belveder
Zameczek niedaleko Aleji Bezrucza koło Valtic zbudowany został wg projektu architekta Józefa Kornhäusela a zrealizowany przez zarządcę majątków Franka. Na dziedzińcu obok zameczku zbudowano woliery, w kórych trzymano liczne pawie, perliczki i złote bażanty, co było wielką atrakcją dla gości.

Kościół w Lednicy
jest dzisiaj integralną częścią zamku Lednice. Ten obiekt sakralny w przeszłości kilka razy zmienił lokalizację. Według dokumentów historycznych była na terenie Lednicy w pierwszej połowie XV wieku rejestrowana kamienna budowla, którą w roku 1425 splądrowali husyci. Za zgodą papieża Innocentego VIII był w mniej niż pięć lat wzniesiony kościół, dokończony w roku 1495. W 1579 roku, jak to mówi kamienna płyta wotywna, został przebudowany i powiększony. Historia tej budowli jednak jest kontynuowana. W roku 1731 został ukończony nowy kościół, w stylu późnego baroku, w miejcu, gdzie stoi obecnie. Ostatnia przebudowa neogotycka w latach 1848-1851 daje mu obecny wygląd. Drobne zmiany przeprowadzono w roku 1856, kiedy to do muru nawy kościoła umieślili Franciszek i Adolf Angelerowie 14 płaskorzeźb Drogi Krzyżowej. Mistrzowskie dzieło rzeźbiarza Kliebra Chrystus na krzyżu, które było dominującym elementem głównego ołtarza, przemieszczone zostało do nawy. Nowy ołtarz wzbogacił swoimi obrazami Franciszek Ittenbach. Dosłownie filigranową rzeźbę w drewnie dębowym wykonała prawdopodobnie wiedeńska firma Karla Leistlera. Umieszczono tu również gotycki relief Śmierć Najświętszej Marii Panny. Rekonstrukcja kościoła została zakończona w roku 1858.

Gmina żydowska w Lednicy miała synagogę i cmentarz. Gmina ta w sposób brutalny została zlikwidowana a synagogę w okresie okupacji zburzono. Zabytkowy cmentarz żydowski został przemieniony w latach 70. XX wieku na zatrawniony plac.

Dom mauretański
w stylu mauretańskim przebudowany przez architekta Wingelmullera, służył częściowo jako łaźnie parowe, zarazem jako zaplecze techniczne dla systemu nawadniania parku. Tutaj umieszczona turbina produkowała energię elektryczną dla zamku i części wsi. Jako jedno z najstarszych zachowanych urządzeń tego typu na terenie RC, zostało przekazane Muzeum Techniki w Brnie. Pompy dostarczające wodę parkowi nadal pełnią swoją funkcję a za ich pośrednictwem uzyskują wodę również inne firmy. Budynek, ale zwłaszcza funkcje z nim związane, były dosłownie dramatyczne. Wszystko było poprzedzone dziełem zaprojektowanym przez Václava Josefa i realizowanym przez budowniczego Breguina. Już po dwunastu latach potrzebne były kosztowne naprawy, by wkrótce pompownię zlikwidować jako niepraktyczną. Nowy projekt został przyjęty w roku 1785 i w tym samym  roku rozpoczęto jego realizację.


Fontanna jubileuszowa
na placu, zbudowana została w roku 1898 z okazji czterdziestolecia panowania księcia Jana II. Po drugiej wojnie światowej straciła ona na wartości poprzez usunięcie marmurowych płyt i wyasfaltowanie nawierzchni wokół niej, co spowodowało, że fontanna jest obecnie poniżej pierwotnej powierzchni placu. Interwencje budowlane spowodowały również, że woda z fontanny już nie cieknie.
 

Randez-vous
Jak sama nazwa tej budowli między Lednicą i Valticami wzkazuje, tu spotykali się uczestnicy polowań. Budowla była symbolicznie poświęcona bogini łowów Dianie, na co wzkazują również łacińskie napisy na fasadzie. Elementem inspirującym, podobnie jak u paryskiego łuku triumfalnego, stały się rzymskie łuki triumfalne. Randez-vous stoi w parku, który był dawniej otoczony 3 km murem. Według planów architekta Hardmutha prace nad tą budowlą realizuje architekt Józef Kornhäusel w latach 1810-1813. Elewacje pałacyku zdobią reliefy inspirowane mitologią z dramatycznymi scenami z polowań.
 

Reistna
Na wzgórzu nad Valticami, nazywanym Homole, zbudował architekt Hardtmuth w latach 1811-1817 na zamówienie księcia Jana I Józefa, pomnik ojcu i braciom. Galeria kolosalnych wymiarów spoczywa na 24 kolumnach korynckich. Z tarasu można podziwiać widok na otwartą panoramę szerokiej okolicy. Po plebiscycie w roku 1920 zostały okolice Valtic przyłączone do Republiki Czechosłowackiej. Od końca lat czterdziestych do roku 1990 galeria była niedostępna dla publiczności.

Stawy lednickie
Stawy między Lednicą, Valticami i Mikulovem, jak znamy je dzisiaj, zakładane były już od XV wieku. Piękno Stawu Młyńskiego podkreślone jest budowlą świątyni Apolla na wzgórzu. Środkowemu Stawu dominuje wprawdzie skromna, ale pod względem ornitologicznym ważna budowla „Rybničního zámečku“, czyli Zameczku Nad Stawem, natomiast na wzniesieniach terenowych imponująco przedstawiają się Świątynia Trzech Gracji oraz Nowy Dwór. Budynki te osadzono z wielką wrażliwością w krajobrazie a dzięki alejom w leśnym porostach stały się estetycznym pierwiastkiem krajobrazowym. Dominantą Stawu Hlohoveckiego jest „Hraniční zámeček“, czyli Zameczek Graniczny. Staw Nesyt natomiast swoją powierzchnią 322 ha był doniedawna największym zbiornikiem wodnym na Morawach.

Zameczek Nad Stawem
czyli „Rybniční zámeček“ zbudował na małym wzgórzu nad Środkowym Stawem architekt Kornhäusel w roku 1816. Ta prosta budowla w stylu klasycystycznym służyła pierwotnie do spotkań myśliwych i naganiaczy przed rozpoczęciem połowu ryb i łowu ptaków. Zameczek został w roku 1928 przekazany przez Liechtensteinów dla potrzeb ornitologów i hydrobiologów. Obecnie znajduje się tutaj ekspozycja poświęcona głównie ptakom wodnym i jest administrowana, tak jak i zameczek, przez Uniwersytet Rolniczy w Brnie. Objekt jest dostępny na podstawie uprzedniego uzgodnienia.

Zameczek Łowiecki
służył jako baza tzw. łowów par force w parku i okolicy. Z tarasu mieli goście, którzy wprost nie brali udziału w łowach, możliwość oglądania przebiegu łowów jako widzowie.

Trzy Gracje
budowla w stylu świątyni, wzniesiona na wzgórzu nad „Prostředním rybníkem“, czyli Stawem Środkowym w kierunku na Valtice w roku 1825 przez architekta Engela. Budynek o kształcie półkola z dwunastoma kolumnami  jońskimi. Całość dopełniają kopie posągów antycznych, większością przedstawiające muzy i symbole ludzkiej działalności. Większą część wnętrza zajmuje Sala Marmurowa, wykonana techniką stucco lustro. Pierwotnie stała tu rzeźba Psyché autorstwa rzeźbiarza Kieslinka oraz rzeźba Afrodyty, która jednak uległa zniszczeniu podczas 2 wojny światowej. Półkolistemu dziedzińcu dominuje rzeźba Trzech Gracji – greckich bogiń Ateny, Artemis i Afrodyty. To wspaniałe dzieło profesora Fischera zostało tu przeniesione z parku zamkowego w Lednicy.

Dworzec

Niezwykły budynek dworca wzniesiono w roku 1921 z materiału produkowanego w cegielni w niedalekiej Posztornej. Ta specjalizowała się na glazurowaną ceramikę architektoniczną. Z tego samego materiału wykonano również kościół w Posztornej i Ladnej.

Obelisk
nazywany Policzek („Facka“). Według legendy ludowej na tym miejscu książę spoliczkował małżonkę za to, że w ciągu jednej nocy w grze w karty przegrała majątki Pálava. W rzeczywistości obelisk wzniesiono w celu uczczeniu zakończenia wojen między Austrią a Francją. Umowę pokojową podpisano 17.11.1796 w Campo Formio na podstawie uprzednich rozmów w Loeben. Powodem wzniesienia obelisku był prawdopodobnie fakt, iż książę Jan I wziął udział w dziewięć lat trwających walkach jako adjutant arcyksięcia Karola I a jego zasługi przyniosły mu stopień marszałka polnego. Do Obelisku wiodła pierwotnie alej topolowa, której resztki można jeszcze obserwować. Okolica miała charakter lasu łęgowego. Wegetację tę jednak zdewastowali w ubiegłych dziesięcioleciach rolnicy, uprawiający okoliczne pola. Obelisk liczy 24 m wysokości i zbudowany jest z bloków piaskowcowych.

Niebo - Piekło
tak potocznie nazywają się sztuczne jaskinie w parku zamkowym oraz kamienna brama w drodze do minaretu. Jaskinię wyposażono w liczne kolorowe okienka, które w niezwykły sposób oświetlały nieopracowane ściany wnętrza jaskini. Ten kompleks romantycznych elementów parku kończy akwadukt, który służył podobno jako część systemu nawadniającego park.

Święty Hubert
Letnia otwarta kaplica na trójkątnym fundamencie służyła jako miejsce podziękowań na zakończenie pomyślnych polowań. Dominantą kaplicy jest rzeźba świętego Huberta – patrona myśliwych, wykonana w białym piaskowcu. Z tego samego materiału wykonano całą kaplicę. Ten ciekawy leśny monument jest ostatnią z wykonanych salet w Areale Lednicko-Valtickim, pochodzi z okresu panowania księcia Aloizego II, z okresu ostatniej przebudowy zamku Lednice.

Nowy Dwór
Wyjątkowa budowla w stylu empiru z lat 1809-1810, która poza swoimi walorami estetycznymi w kompozycji krajobrazu, miała również przeznaczenie gospodarcze. Służyła bowiem do hodowli szlachetnych odmian krów. W ostatnich latach znajduje się tutaj hodowla koni jeździeckich. Zachowały się arkady z rotundą, w której wnętrzu znajduje się sala reprezentacyjna, bogato zdobiona malowidłami. Na przykładzie Nowego Dworu obserwujemy gust i zamiłowania Liechtensteinów, zwłaszcza ich starania o stworzenie harmonii między krajobrazem, architekturą i potrzebami praktycznymi.